W dniu 7 czerwca 2014 roku członkowie Stowarzyszenia Ochrony i Badań Zabytków Prawa na podstawie zezwolenia wydanego przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze przeprowadzili badania sondażowe na dawnym miejscu straceń w Żaganiu. Prace zostały przeprowadzone przy wsparciu ze strony władz miejskich. Założony został wykop o wymiarach 3×2 m. Badania potwierdziły, że żagańska szubienica jest dotychczas jedyną śląską szubienicą, która została założona nie na planie koła, a czworokąta o wymiarach ponad 730×650 cm i grubości murów około 80-90 cm. Podczas prac odnaleziono kości ludzkie bez układu anatomicznego, fragmenty ceramiki i gwoździe.
Nie wiadomo kiedy powstała murowana szubienica na tym placu kaźni. Wykonano tutaj wiele wyroków najwyższego wymiaru kary. Pierwsze egzekucje potwierdzone źródłowo znane są już z XVI stulecia. Jednak najsłynniejsze wykonanie najwyższego wymiaru kary miało tutaj miejsce w 1575 lub 1576 roku, kiedy stracono wielokrotnego mordercę nazywanego Pusch-Peter. Wpierw odjęto mu prawicę, następnie rwano jego ciało rozżarzonymi cęgami, po czym wleczono skazańca z miasta do szubienicy i tam nabito go na pal. Wieści o tej egzekucji odbiły się szerokim echem na ówczesnym Śląsku. Żagańską szubienicę remontowano wielokrotnie, znany opis takiej renowacji zachował się z kwietnia 1728 roku. Prace te nie przeprowadzono przypadkowo. Kilka dni po ich zakończeniu odbyła się egzekucja dwóch złodziei.
[tube]https://www.youtube.com/watch?v=CvSh57DPNvo[/tube]
Daniel Wojtucki